Nić współpracy między Wydziałem Fizyki UJ a I LO

Uczniowie naszej szkoły już od paru lat uczestniczą w licznych wyjazdach do Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej należącego do Uniwersytetu Jagiellońskiego. Każda z klas posiadających w swym profilu fizykę ma zaplanowane kilka wycieczek w trakcie roku szkolnego. Dodatkowo zawsze znajduje się parę wolnych miejsc dla osób szczególnie zainteresowanych tą dziedziną nauki. Prawie zawsze zabierany jest komplet uczniów. Wyjazdy zawsze mają miejsce w piątek, aby uczniowie po ciężkim tygodniu mogli sobie pozwolić na chwilę oddechu od codzienności.

Pod okiem czujnych pracowników oraz doktorantów wykonujemy najróżniejsze doświadczenia z zakresu mechaniki, termodynamiki, elektryczności i optyki. Zwykle jesteśmy podzieleni na dwuosobowe zespoły, które samodzielnie pracują nad swoim zagadnieniem.

Każdy uczestnik otrzymuje kartę pracy, na której ma podane podstawowe informacje niezbędne do prawidłowego przeprowadzenia doświadczenia. Na nich również zapisuje wszystkie zmierzone wartości a także dokładności przyrządów pomiarowych, które były używane do doświadczenia.

Później, na podstawie tejże karty, osoby chętne mogą napisać sprawozdanie, które jest wysyłane do UJ-u. Jeśli się spodoba tamtejszym profesorom, to dana osoba będzie zwolniona z wykonywania tego doświadczenia jeśli poszłaby tam na studia.

Dodatkowo, osoby, które szczególnie udzielały się w trakcie zajęć oraz popisały się swoją ponadprzeciętną wiedzą na wniosek prowadzącego mogą otrzymać cząstkową ocenę celującą  z fizyki (co zdarza się naszym uczniom nad wyraz często).

Ostatnio nasza wycieczka z klasą 2A zahaczyła o niezwykłe miejsce – synchrotron „Solaris”. Pierwszy tego typu badawczy obiekt w Polsce. Jego główną część stanowi kanał tworzący okrąg, w którego wnętrzu jest utrzymywana niemal idealna próżnia. Ma on długość 96m, a w jego wnętrzu nieustannie jest utrzymywana niewyobrażalnie jasna i silna wiązka elektronów rozpędzonych do 99,99% prędkości światła. Tor ich lotu jest zakrzywiany do krzywizny kanału przez specjalne elektromagnesy. Przy tych urządzeniach budowane są linie badawcze, na których można badać właściwości nowych materiałów oraz ich strukturę molekularną. Wszystko musi odbywać się z niezwykłą precyzją. Gdyby doszło do zaburzenia po wodującego przesunięcie się jednego z segmentów o grubość ludzkiego włosa, to mogłoby dojść do uszkodzenia całej niezwykle czułej aparatury.

Nad sprawnością i dalszą rozbudową tego obiektu czuwa cały sztab oddanych nauce ludzi, którzy poświęcają dla tego projektu większą część swojego życia. Dzięki specyfikacji tego urządzenia jesteśmy w nim w stanie wytwarzać promieniowanie elektromagnetyczne w przedziale od podczerwieni do promieniowania rentgenowskiego; co pozwala nam badać nasze obiekty w większości możliwych spektrów z zachowaniem niezwykłej dokładności co do częstotliwości promieniowania, w którym chcieliśmy przeprowadzić badanie.

Na chwilę obecną są gotowe do użytku 2 linie badawcze. W następnych latach przewiduje się otworzenie kolejnych. Kto wie … może w przyszłości któryś z naszych uczniów będzie na jednej z nich prowadził swoje badania?

Jednak nie tylko my nieustannie podążamy do UJ-u, ale również zaprzyjaźnieni profesorowie z chęcią goszczą w naszych skromnych progach, aby prowadzić specjalne zajęcia. Odbywają się one w trzech turach (dla klas III, II i I). Ostatnie tego typu wykłady miały miejsce 3 listopada 2016 roku i były prowadzone przez p. dr Annę Majcher z pomocą pracownika I PFIF – UJ Janusza Konarskiego. Dotyczyły konieczności brania pod uwagę niepewności pomiarowych oraz sposobów ich obliczania podczas wszystkich doświadczeń. Przekazywana wiedza była dostosowana do umiejętności i potrzeb danej grupy. Ponadto, zdobyte informacje mogliśmy od razu wypróbować w praktyce szacując z jakiego materiału został wykonany walec, którego gęstość musieliśmy policzyć i uwzględnić wszystkie niepewności. Oprócz tego zajęliśmy się wartością przyśpieszenia ziemskiego, którą otrzymaliśmy używając do tego wahadła matematycznego. Wszystkie obliczenia wykonywaliśmy z użyciem komputerów, które są nieodłącznym elementem pracy dzisiejszych naukowców.

Niewątpliwie wszyscy korzystają ze współpracy pomiędzy naszymi placówkami. Uczniowie mają możliwość prawdziwego rozwijania swoich pasji i zainteresowań, co potem przekłada się na osiągane sukcesy. Natomiast uczelnia zyskuje wielu zdolnych studentów, którzy przynoszą jej chlubę.